Biogramy pochodzą z książki „Ziemianie polscy w XX w.”

KUSZELL WACŁAW KAZIMIERZ – herbu Drogosław (08.01.1870-04.02.1944), właściciel majątku Przytoczno (pow.łukowski), współwłaściciel majątku Samoklęski (pow.lubartowski). Syn Ignacego Jana (1831 – 1903) i Walentyny z Przanowskich (1834 – 1886). Urodzony w Woli Studziańskiej (pow.Janów Podlaski).
Posiadał wykształcenie średnie. Ożeniony w 1898 w Żalinie z Różą Orsetti, córką Teodora i Marii z Jełowickich , gospodarował w Przytocznie, a następnie przeniósł się do Samoklęsk, które wraz z żoną kupił na kilka lat przed I wojną światową. Jako plenipotent swojej teściowej Marii Orsetti, zarządzał jej dobrami.
Znany w środowisku ziemiańskim jako dobry gospodarz, doprowadził zaniedbany przez poprzednich właścicieli majątek Samoklęski do wzorowego stanu, poprawił strukturę lekkich gleb, rozbudował gorzelnię, założył kompleks stawów rybnych, rozwinął hodowlę koni remontowych. Był członkiem centralnych władz Zrzeszenia Spirytusowego w Warszawie. Z zamiłowania był lekarzem, niestety warunki nie pozwoliły mu na wyższe studia, posiadał jednak jako samouk dużą wiedzę i doświadczenie medyczne, które wykorzystywał praktycznie, z czego był znany w okolicy. Opłacał studia średnie i wyższe kilku chłopcom wiejskim, ułatwiając im następnie start życiowy. Robił to dyskretnie i bez rozgłosu.
Zmarł w Samoklęskach po wieloletniej ciężkiej chorobie, pochowany na cmentarzu parafialnym w Kamionce k. Lubartowa.
Dzieci: 1.Kazimierz Teodor (1889 – 1942) (czytaj niżej); 2.Stefan, kadet, zmarł w czasie działań wojennych w 1920; 3.Janina, absolwentka SGGW, żona Włodzimierza Jarnuszkiewicza, dyrektora cukrowni w Świeciu, zmarła w 1935r.

KUSZELL RÓŻA MARIA – herbu Bożeniec (26.06.1877-21.03.1958), właścielka majątku Kurów Olesin (pow.puławski) i współ. maj. leśnego Świerza Ostrowy (pow.chełmski) oraz współwł. majątku Samoklęski (pow.lubartowski). Córka Teodora Adama Orsetti h.Złotokłos i Marii Konstancji Pauliny z Jełowickich h.Bożeniec. Urodzona w Świerzach, pow. chełmski.
Wraz z mężem Wacławem Kuszellem do 1944 kierowała gospodarką w swych majątkach. W latach 30-tych prowadziła przez parę sezonów w Samoklęskach pensjonat dla zdobycia funduszy na utrzymanie zabytkowego pałacu (pałacyk myśliwski Izabelli Czartoryskiej) i parku na odpowiednim poziomie. Mieszkając kilkadziesiąt lat w Samoklęskach pracowała również społecznie. Korzystając z doświadczeń swojej siostry Marii Orsetti, znanej działaczki w ruchu spółdzielczym, współdziała w zakładaniu i prowadzeniu wiejskich ośrodków i sklepów spółdzielczych, zajmując się m.in. księgowością (sklepy w Samoklęskach, Justynowie, Syrach i Starścinie). Należała do władz spółdzielczych w powiecie Lubartów. Swoją długoletnią pracą nad rozwojem spółdzielczości wiejskiej przyczyniła się do wzrostu gospodarczego zacofanych wsi byłego zaboru rosyjskiego.
Na przełomie lat 1943/44 była więziona przez Niemców na zamku w Lublinie. Po śmierci męża przeniosła się do Warszawy, gdzie zaskoczyło ją powstanie. Wywieziona przez Niemców pod Łowicz, przyjęta została gościnnie przez gospodarzy we wsi. W wyniku reformy rolnej majątki zostały wywłaszczone w 1944 i rozparcelowane. Przez kilka lat po wojnie prowadziła pensjonat w Nałęczowie, gdzie mieszkała do końca życia w trudnych warunkach bytowych. Zmarła w Warszawie, pochowana na cmentarzu parafialnym w Kamionce koło Lubartowa.
O uznaniu dla jej pracy i jej pamięci, świadczy m.in. manifestacyjny udział okolicznej ludności w ceremonii pogrzebowej.

KUSZELL KAZIMIERZ TEODOR – herbu Drogosław (04.04.1898-18.12.1942), właściciel majątku Przytoczno, rolnik. Syn Wacława Kazimierza i Róży Marii z Orsettich (patrz:biogramy wyżej).
Ukończył SGGW w Warszawie uzyskując doktorat w zakresie ekonomii rolnej i szkołę Nauk Politycznych, uzyskując również doktorat. W 1921r. uczestniczył w III Powstaniu Śląskim, jako członek grupy dywersyjnej „Wawelberg”, brał udział w wielu akcjach dywersyjnych. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Ze stanu ruiny po wieloletniej dzierżawie doprowadził majątek do pełnego rozkwitu, stwarzając wzorowy ośrodek rolno-przemysłowy. Założył szkółkę drzewek owocowych i sad na 60ha, nowoczesną suszarnię chmielu, młyn parowy, cegielnię, unowocześnił i rozbudował gorzelnię, założył gospodarstwo rybne i hodowlę karakułów.
Kazimierz Kuszell przyczynił się do powstania wiejskiego ośrodka zdrowia, wspierając go organizacyjnie i finansowo. Ofiarował gminie teren pod szkołę, budulec z lasu i z cegielni. Wspomagał pogorzelców we wsi Charlejów, spalonej w czasie działań wojennych. Działał aktywnie w spółdzielczości mleczarskiej.
W czasie II wojny światowej był kwatermistrzem w AK na okręg Łuków. Wspierał finansowo wysiedleńców z Wielkopolski, przechowywał i utrzymywał ludzi zagrożonych ze względu na ich działalność. Zginął śmiercią tragiczną w Przytocznie, zamordowany przez bandę rabunkową, grasującą w okolicy w czasie okupacji niemieckiej. Pochowany na cmentarzu parafilanym w Przytocznie.
W wyniku jego działalności majątek, jako dobrze zagospodarowany, nie został rozparcelowany w 1944, ale przejęty w całości przez Państwowe Nieruchomości Rolne, jako gospodarstwo uprzemysłowione.
Jego żoną była Maria Karolina Konic (zm. 09.04.1986), córka Józefa, współwł. majątku Ratowo k.Mławy i Emilii z Woldenbergów (zm. w 1944). Absolwentka SGGW. Wspólnie z mężem prowadziła majątek Przytoczno. Udzielała się społecznie współpracując z Kołem Gospodyń Wiejskich , organizując służbę zdrowia na terenie gminy. Wspomagała jeńców wojennych w obozach jenieckich, wysyłając paczki żywnościowe. Wraz z mężem, a po jego śmierci sama, wspomagała i chroniła ludzi zagrożonych przez okupanta. Po wojnie znalazła się z dziećmi bez środków do życia, pracowała zarobkowo na utrzymanie rodziny.
Ich dzieci: 1.Andrzej Ignacy (08.07.1923-20.07.1944), uczestnik walk partyzanckich, odznaczony Krzyżem Walecznych; 2.Helena (ur.18.09.1924), plastyczka, wykształcenie średnie, inwalidka, rencistka; 3.Barbara Jełowicka (ur.26.01.1926), wykształcenie wyższe, architekt krajobrazu, uczestnik Powstania Warszawskiego, odznaczona Krzyżem Walecznych, emerytka; 4.Jadwiga (ur.20.10.1927), wykształcenie wyższe, filolog klasyczny, emerytka; 5.Janina (ur.06.03.1929), wykształcenie wyższe, pedagog; 6.Katarzyna (ur.20.05.1930), wykształcenie wyższe, inż.rolnik, emerytka, pracowała zawodowo jako specjalista w hodowli zwierząt futerkowych, trzody chlewnej i ryb, odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, emerytka; 7.Antoni (ur.04.06.1935), doc dr hab, fizyk teoretyk, pracownik UW (filia w Białymstoku).
Wpisany przez Administrator | 07 marca 2010